Aluminium u Merck'a
Adjuwanty na bazie aluminium używane w szczepionkach firmy Merck, nigdy nie przeszły przedlicencyjnych badań bezpieczeństwa.
Vaxelis – to sześciowalentna szczepionka (6 w 1) przeznaczona dla dzieci w wieku od 6 tygodni do 4 lat, która ma chronić zdrowe niemowlaki przed błonicą, tężcem, krztuścem, polio, wirusowym zapaleniem wątroby typu B oraz Hib. Producentem jest firma Merck, w Europie szczepionka jest produkowana wraz z firmą Sanofi. W trakcie badan klinicznych szczepionka nie była testowana z użyciem placebo w celu oceny immunogenności i bezpieczeństwa, tylko w porównaniu z innymi szczepionkami.
W przeglądzie przeprowadzonym przez Institute of Medicine (IOM) znaleziono dowody na związek przyczynowy między toksoidem tężcowym użytym w szczepionce, a zapaleniem nerwu ramiennego i zespołem Guillaina-Barrégo. W ulotce produktu czytamy, że ryzyko wystąpienia zespołu Guillaina-Barrégo może być zwiększone po podaniu szczepionki VAXELIS. Dodatkowo, u dzieci urodzonych przedwcześnie (przed 28. tygodniem ciąży) istnieje ryzyko wystąpienia bezdechu w ciągu 2-3 dni po szczepieniu. Decyzja o tym, kiedy podać szczepionkę domięśniową VAXELIS niemowlęciu urodzonemu przedwcześnie, powinna opierać się na rozważeniu stanu zdrowia niemowlęcia oraz potencjalnych korzyści i możliwych zagrożeń związanych ze szczepieniem. Pytanie – czy lekarze przed podaniem szczepionki informują o zagrożeniach i dokonują analizy zagrożeń związanych ze szczepieniem, czy skupiają się na przekonywaniu rodziców, że szczepionka jest skuteczna i bezpieczna?
Ulotka Vaxelis mówi, że każda dawka szczepionki (0,5 ml) zawiera 319 mikrogramów aluminium, używanego jako adiuwant. Jest to taka sama postać glinu jaka używana jest przez Merck w innym flagowym produkcie – szczepionce przeciwko HVP – Gardasil. Chodzi o amorficzny siarczan hydroksyfosforanu glinu, AAHS, który w literaturze naukowej i dokumentach regulatoryjnych jest często określany jako adiuwant Merck’a. Merck sam opisuje AAHS jako swój własny adiuwant w dokumentach przedkładanych agencjom regulacyjnym, takim jak FDA czy EMA, mimo, że nie posiada konkretnego patentu na AAHS. Dokładny skład chemiczny i proces produkcji AAHS nie są publicznie dostępne. W przeciwieństwie do prostszych adiuwantów, takich jak fosforan glinu, których formuła jest dobrze znana i opisana w literaturze, szczegółowe dane o strukturze AAHS czy metodach syntezy nie są podane.
Czemu Merck decyduje się na używanie tego adjuwanta? Ponieważ w porównaniu z pozostałymi dwoma adiuwantami glinowymi (fosforanem glinu i wodorotlenkiem glinu) lepiej wiąże się z antygenem białkowym i wywołuje większą odpowiedź układu odpornościowego.
Czy AAHS przechodził kiedykolwiek jakieś badania dotyczące bezpieczeństwa?
AAHS został wprowadzony do użytku w Europie w 2004 roku, w szczepionce Procomvax (przeciw WZW B i Haemophilus influenzae typu b). Europejska Agencja Leków (EMA) wskazała, że AAHS nie przeszedł przed licencjonowaniem pełnych badań bezpieczeństwa jako samodzielny składnik. Zamiast tego, jego bezpieczeństwo oceniano w ramach badań klinicznych szczepionek, w których był stosowany, takich jak Gardasil.
W badaniach tych (np. badania Gardasil z 2002 i 2003 roku) porównywano szczepionkę z AAHS do placebo, które… samo zawierało AAHS, co budzi wątpliwości co do rzetelności oceny jego bezpieczeństwa. Uczestnicy tych badań byli informowani, że użyte w badaniu placebo to sól fizjologiczna, choć w rzeczywistości zawierało ono AAHS oraz inne substancje (L-histidynę, polisorbat 80, boran sodu i chlorek sodu).
Dokumentacja Duńskiej Agencji Leków wykazała również inne rozbieżności: w dokumentach z badan klinicznych z 2002 i 2003 roku Merck, zamiast AAHS, zgłaszał użycie siarczanu potasowo-glinowego, innego związku glinu, który nie jest stosowany jako adiuwant w europejskich szczepionkach. Zwolennicy stosowania AAHS, w tym EMA i WHO, wskazują na ogólne bezpieczeństwo adiuwantów glinowych, opierając się na ich wieloletnim ich użyciu w szczepionkach (od ponad 60 lat). W badaniach klinicznych Gardasil (np. 18 083 osoby w 7 badaniach) nie stwierdzono poważnych działań niepożądanych związanych bezpośrednio z AAHS, ale krytycy podkreślają, że brak placebo wolnego od glinu utrudnia jednoznaczną ocenę. Merck jednak podwoił ilość AAHS w szczepionce Gardasil 9 w stosunku do pierwotnej wersji z 250 do 500 mikrogramów.
Badania nad samym AAHS jako związkiem są ograniczone. W literaturze naukowej (np. badania Caulfielda z 2007 roku) potwierdzono, że AAHS różni się fizykochemicznie od innych adiuwantów glinowych, takich jak fosforan glinu czy wodorotlenek glinu, co może wpływać na jego immunogenność i potencjalną reaktogenność. Brakuje jednak niezależnych, długoterminowych badań oceniających wpływ AAHS na organizm, szczególnie w kontekście akumulacji glinu w tkankach, co jest problemem zgłaszanym w przypadku adiuwantów glinowych (glin może gromadzić się w mózgu, stawach czy śledzionie i pozostawać tam przez lata).
AAHS nie przeszedł dedykowanych, przedlicencyjnych badań bezpieczeństwa jako samodzielny składnik, a jego ocena opiera się głównie na badaniach klinicznych szczepionek, w których był stosowany. Te badania budzą kontrowersje z powodu metodologii (placebo z AAHS) i braku pełnej przejrzystości. Skąd więc przekonanie o bezpieczeństwie zalecanych przez Ministerstwo Zdrowia szczepień przeciwko HPV?
Fakt, że sam obcy antygen nie wystarcza do wywołania adaptacyjnej odpowiedzi immunologicznej organizmu, to według Charlesa A. Janewaya Jr. “mały brudny sekret immunologów”, obnażający ich lukę w wiedzy i wynikające stąd wcześniejsze teorie. Immunologowie musieli używać w eksperymentach adiuwantów – prymitywnych substancji, takich jak olej mineralny, mykobakterie czy wodorotlenek glinu (których działanie było bardziej empiryczne niż oparte na głębokim zrozumieniu mechanizmów działania), aby wywołać silną reakcję immunologiczną. Konieczność użycia adiuwantów podważała ówczesne modele immunologiczne (np. model "swój/obcy"), które zakładały, że sam obcy antygen powinien wystarczyć do aktywacji układu odpornościowego.
"Panie Mariuszu - jak można Pana wesprzeć?" - zadał mi pytanie jeden z moich subskrybentów. Blog na Substacku jest to hobby czasochłonne, ale nie planowałem tej działalności, jako źródła dodatkowego dochodu (do tej pory mam jednego płatnego subskrybenta ochotnika). Ale jeśli ktokolwiek uważa, że warto udzielić mi wsparcie finansowe - to poniższa zrzutka daje taką możliwość. Za każdą wpłatę - serdecznie dziękuję :)
Źródła:
https://www.merck.com/product/usa/pi_circulars/v/vaxelis/vaxelis_pi.pdf
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8639934/
https://childrenshealthdefense.org/research_tags/amorphous-aluminium-hydroxyphosphate-sulfate-aahs/