Drzwi obrotowe
Członek rządowej grupy zadaniowej ds. szczepionek, promujący konieczność szczepień przeciwko COVID-19, odchodzi z rządu i obejmuje wysokie stanowisko w firmie MODERNA, która produkuje szczepionki C-19
Sir Jonathan Van-Tam, brytyjski guru kowidowy, były zastępca dyrektora ds. medycznych Wielkiej Brytanii, członek rządowej grupy zadaniowej ds. szczepionek, powszechnie znany z briefingów na Downing Street dotyczących wariantów wirusa, obostrzeń i konieczności szczepień, w maju tego roku objął stanowisko doradcy klinicznego amerykańskiej firmy produkującej szczepionki przeciwko Covid-19 – Moderna. Jego wynagrodzenie nie zostało podane do wiadomości publicznej.
Podczas pandemii Wielka Brytania zakupiła od Moderny 77 milionów dawek szczepionek. W zeszłym roku firma podpisała 10-letnią umowę z rządem Wielkiej Brytanii o wartości około 1 miliarda funtów na "zabezpieczenie" kraju przed kolejną pandemią poprzez produkcję 250 milionów szczepionek rocznie.
To najnowszy przykład powszechnego zjawiska tzw. „drzwi obrotowych” (z ang. revolving doors) – przechodzenia specjalistów z rządowych agencji regulujących do firm z branży farmaceutycznej. Często tych, których produkty z powodzeniem wprowadzali na rynek. Trudno oprzeć się wrażeniu, że to powszechne przechwytywanie jest formą nagrody za wywiązanie się z wykonanego zlecenia.
Drzwi obrotowe działają w obie strony, czasem osoby związane z firmami farmaceutycznymi przechodzą do rządowych agencji regulujących, lub zajmują inne eksponowane stanowisko, związane z wprowadzaniem leków na rynek. Przykładem może być sir Patrick Vallance, który był w latach 2018-2023 głównym doradcą naukowym brytyjskiego rządu. Wcześniej Vallance był prezesem ds. badań i rozwoju w firmie GlaxoSmithKline. Innym przykładem jest kariera Ian Hudsona, dyrektora naczelnego MHRA ( Medicines and Healthcare products Regulatory Agency) w latach 2013-2019, który "obecnie zasiada w zarządzie firmy biotechnologicznej Sensyne Health i jest starszym doradcą Fundacji Billa i Melindy Gates. Przed objęciem stanowiska dyrektora MHRA, Hudson zajmował różne wysokie stanowiska w gigancie farmaceutycznym SmithKline Beecham.
Przechodzenie urzędników agencji regulacyjnych do (lub z) firm farmaceutycznych stało się normą w branży. W przypadku FDA - dziewięciu z dziesięciu byłych komisarzy z lat 2006-2019 objęło stanowiska związane z firmami farmaceutycznymi.
Scott Gottlieb pełnił funkcję szefa FDA w latach 2017-2019. W maju 2019 roku zrezygnował ze stanowiska najwyższego federalnego regulatora ds. leków, aby objąć stanowisko w Radzie Dyrektorów firmy Pfizer.
Stephen Hahn, który zastąpił na stanowisku Gottlieba i był komisarzem FDA w latach 2019-2021, jest obecnie dyrektorem medycznym w założonej przez Modernę spółce Flagship Pioneering, która działa jako inkubator dla nowych firm biofarmaceutycznych.
Obecny komisarz FDA, dr Robert Califf, powołany w lutym 2022 roku, zarobił 2,7 miliona dolarów pracując dla firmy Verily Life Sciences, a wcześniej, w 2021 roku, zasiadał w zarządach dwóch firm farmaceutycznych, AmyriAD i Centessa Pharmaceuticals. Przypadek Califfa jest idealnym przykładem działanie „drzwi obrotowych” - kiedyś, za czasów administracji Obamy, Califf pełnił już funkcję komisarza FDA, skąd odszedł do przemysłu. Według British Medical Journal ponad jedna czwarta pracowników FDA, którzy w latach 2001-2010 zatwierdzali leki na raka i hematologiczne, opuściła agencję i pracuje lub udziela konsultacji firmom farmaceutycznym.
Dr Philip Krause był przez ostatnią dekadę zastępcą dyrektora Biura Badań i Oceny Szczepionek (OVRR) w Centrum Oceny i Badań Biologicznych (CBER) amerykańskiej Agencji Żywności i Leków. Dr Krause jest też przewodniczącym grupy ekspertów ds. badań nad szczepionkami przeciwko COVID-19 przy Światowej Organizacji Zdrowia, a ostatnio był współodpowiedzialny za dopuszczenie do obrotu szczepionek przeciwko COVID-19 w Stanach Zjednoczonych. Po rezygnacji ze stanowiska kierowniczego w dziale szczepionek FDA, Krause dołączył do zarządu firmy Mesoblast Limited.
W 1998 roku Curtis Wright, zastępca dyrektora FDA nadzorujący środki znieczulające i produkty uzależniające, który odegrał kluczową rolę w dopuszczeniu do użycia silnie uzależniającego leku przeciwbólowego OxyContin, krótko po tym, jak doprowadził do zatwierdzenia OxyContinu, odszedł z FDA, a rok później otrzymał stanowisko dyrektorskie w Purdue Pharma, firmie produkującej OxyContin, z pakietem wynagrodzeń w wysokości 400 000 USD.
Krytycy twierdzą, że „przechwytywanie regulacji” jest nie tylko spowodowane obsadą agencji, ale także, a właściwie głównie, sposobem finansowania agencji. "Drzwi obrotowe" sprawiły, że wielu urzędników agencji skończyło pracę lub konsultacje dla tych samych firm, które regulowali. Ale nie tylko ludzie przenikają do głównych organów regulacyjnych na świecie, w grę wchodzą duże pieniądze, co rodzi pytania o niezależność tych instytucji.
W trakcie pandemii Covid-19 Moderna podarowała Narodowemu Instytutowi Zdrowia (NIH) 400 milionów dolarów, jednocześnie zarabiając olbrzymie pieniądze na szczepionce, którą NIH promował. Już w 1992 r. Kongres USA uchwalił ustawę o opłatach za leki na receptę (Prescription Drug User Fee Act, PDUFA), umożliwiającą firmom farmaceutycznym bezpośrednie finansowanie amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków. Dzięki tej ustawie FDA zmieniła się z podmiotu w pełni finansowanego przez podatników, w podmiot dotowany pieniędzmi przemysłu – a przez lata wpłaty netto wzrosły 30-krotnie - z około 29 milionów dolarów w 1993 roku do 884 milionów dolarów w 2016 roku. Obecnie FDA otrzymuje 65% środków potrzebnych do funkcjonowania od firm, których produkty wprowadza na rynek.
Podobnie w Europie, w 1995 roku z opłat branżowych finansowano 20% budżetu, wtedy nowego, unijnego organu regulacyjnego, Europejskiej Agencji Leków (EMA). Do 2010 roku udział ten wzrósł do 75%, a obecnie wynosi 89%.
W Australii 96% budżetu regulacyjnego TGA (Therapeutic Goods Administration) pochodzi z opłat od firm farmaceutycznych. W Kanadzie Health Canada otrzymuje większość swoich środków (50,5%) od firm z branży. Nie powinien więc dziwić fakt, że np. organ regulacyjny Australii w okresie 2020-2021 zatwierdził ponad 90% złożonych wniosków o dopuszczenie do obrotu leków.
W 2005 r. w Wielkiej Brytanii komisja zdrowia Izby Gmin badała wpływ przemysłu farmaceutycznego na politykę zdrowotną, w tym na Agencję Regulacji Leków i Produktów Ochrony Zdrowia (MHRA). Komisja obawiała się, że finansowanie przez przemysł może doprowadzić do tego, że agencja "straci z oczu potrzebę ochrony i promowania zdrowia publicznego ponad wszystko, starając się uzyskać dochody z opłat od firm". Prawie dwie dekady później nic się nie zmieniło – 86% budżetu MHRA pochodzi z przemysłu, a finansowanie organów regulacyjnych przez przemysł stało się międzynarodową normą.
Finansowanie organów regulacyjnych przez firmy farmaceutyczne przyczynia się do "obniżenia standardów dowodowych, co ostatecznie szkodzi pacjentom" z powodu takich praktyk, jak tworzenie „szybkich ścieżek” w celu przyspieszenia wprowadzania leków na rynek - co jest praktyką, która stała się "globalną normą". Donald Light, socjolog z Uniwersytetu Rowan w New Jersey, który bada regulacje dotyczące leków, powiedział: „Finansowanie przez przemysł daje zielone światło dla nowych leków - 68% nowych leków w USA jest zatwierdzanych przez FDA w ramach przyspieszonej ścieżki, w Europie to 50% leków. W Wielkiej Brytanii 98,5% nowych leków jest zatwierdzanych przez MHRA. Wszystkie sześć organów regulacyjnych oferuje przyspieszony proces zatwierdzania nowych leków. TGA została założona jako niezależna instytucja. Jednak fakt, że jest ona w dużej mierze finansowana z opłat od firm, których produkty ma oceniać, stanowi zasadniczy konflikt interesów i jest doskonałym przykładem korupcji instytucjonalnej”.
Jeśli dodamy to tego media – to tworzy nam się układ szczelnie zamknięty: James C. Smith do lutego 2020 r. był prezesem i dyrektorem generalnym Thomson Reuters, organizacji, która tak chętnie „fact-checkingowała” niezależne portale za szerzenie dezinformacji antyszczepionkowej, jest zaangażowany w inicjatywy jak międzynarodowa rada biznesowa Światowego Forum Ekonomicznego oraz zasiada w zarządzie firmy Pfizer.
Źródła:
https://www.fiercepharma.com/pharma/big-pharma-greets-hundreds-ex-federal-workers-at-revolving-door
https://www.pfizer.com/people/leadership/board_of_directors/james_smith