Fundusz odbudowy UE
Czy UE wie, co stało się z miliardami wydanymi na odbudowę gospodarek po pandemii?
Europejski Trybunał Obrachunkowy przeanalizował fundusz odbudowy UE - Bruksela rozdzieliła 650 miliardów euro z funduszy przeznaczonych na walkę z koronawirusem – nie wiedząc dokładnie, kto otrzymał te pieniądze, na co zostały przeznaczone i czy przyniosły one jakikolwiek efekt.
„Przełomowy instrument odbudowy” UE okazał się klapą
Według zapowiedzi biurokratów z Brukseli, w obliczu kryzysu koronawirusowego państwa członkowskie miały ruszyć z gospodarczym impetem dzięki największemu funduszowi pomocowemu w historii UE – tzw. instrumentowi na rzecz odbudowy i odporności (ARF). Był on centralnym elementem programu NextGenerationEU, który Komisja Europejska reklamuje na swojej stronie internetowej jako „przełomowy, tymczasowy instrument odbudowy mający na celu wsparcie ożywienia gospodarczego Europy po pandemii koronawirusa”. W ramach tego programu przeznaczono aż 723 mld euro, z czego około 650 mld euro zostało już przyznane.
Najnowszy raport Europejskiego Trybunału Obrachunkowego obala wszystkie ówczesne zapowiedzi i wysokie oczekiwania: większość środków została rozdzielona – bez kontroli, bez przejrzystości i bez jasnych korzyści. „Przełomowy instrument odbudowy” okazał się niewypałem – a o ożywieniu europejskiej gospodarki nie ma ani śladu.
Trybunał Obrachunkowy twierdzi, że UE mówi wprawdzie o „finansowaniu uzależnionym od wyników”, ale w rzeczywistości nie liczy się to, czy projekt zakończył się sukcesem, tylko to, czy zrealizowano etap pośredni. Trybunał podkreśla, że wiele kamieni milowych koncentruje się na procesach administracyjnych, a nie na mierzalnych rezultatach, co osłabia narrację o „przełomowym instrumencie”: „Uważamy, że ARF nie jest instrumentem opartym na wynikach”.
Nikt nie wie, ile naprawdę kosztują projekty
Raport potwierdza także, że Komisja nie gromadzi danych o rzeczywistych kosztach projektów finansowanych z RRF: „Nie można ocenić efektywności wykorzystania zasobów, a tym samym stosunku kosztów do korzyści, ponieważ Komisja nie gromadzi ani nie wykorzystuje informacji na temat rzeczywistych kosztów”. Oznacza to, że nikt nie może powiedzieć, czy pieniądze zostały dobrze wykorzystane, czy też zostały zmarnowane lub w ogóle były potrzebne. Trybunał Obrachunkowy jasno stwierdza: porównanie kosztów i korzyści jest niemożliwe, ponieważ brakuje podstawowych danych. Nie można również ocenić często obiecywanych korzyści dla obywateli i gospodarki.
Szok odsetkowy: podatnicy będą płacić rachunek aż do 2058 r.
Raport potwierdza, że RRF jest finansowany głównie poprzez pożyczki zaciągane przez Komisję Europejską na rynkach kapitałowych, a spłata tych długów jest zaplanowana do 2058 r. ETO ostrzega, że rosnące stopy procentowe zwiększają koszty finansowania, i szacuje, że „koszty finansowania dla UE mogą wzrosnąć ponad dwukrotnie do 2026 r.”. Trybunał krytykuje brak wcześniejszego planowania kosztów obsługi długu, co może obciążyć budżet UE i podatników.
UE rozdysponowała miliardy wyciągnięte z kieszeni podatników, nie sprawdzając, jakie będą tego skutki, bez przeglądu kosztów, bez jasno określonych efektów, bez kontroli.
Powtórka z rozrywki?
Przed nami program „ReArm Europe”, ogłoszony przez szefową Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen 4 marca 2025 r., zakłada mobilizację do 800 mld euro na zwiększenie wydatków na obronność UE.
Finansowanie ma częściowo przypominać ARF - Komisja Europejska proponuje pożyczenie 150 mld euro na rynkach kapitałowych (w ramach instrumentu SAFE (Security Action for Europe), korzystając z zabezpieczenia budżetu UE. Środki te zostaną przekazane państwom członkowskim w formie pożyczek (a nie dotacji) na inwestycje w zdolności obronne, takie jak systemy obrony powietrznej, artyleria, drony, cyberbezpieczeństwo czy mobilność wojskowa. Pożyczki mają być dostępne do 2030 r. i spłacane nawet przez 45 lat. Komisja chce także przyspieszyć rozwój tzw. Unii Rynków Kapitałowych (CMU), aby skierować oszczędności Europejczyków (ok. 1,4 bln euro rocznie) na inwestycje w europejski przemysł obronny.
"Panie Mariuszu - jak można Pana wesprzeć?" - zadał mi pytanie jeden z moich subskrybentów. Blog na Substacku jest to hobby czasochłonne, ale nie planowałem tej działalności, jako źródła dodatkowego dochodu (do tej pory mam jednego płatnego subskrybenta ochotnika). Ale jeśli ktokolwiek uważa, że warto udzielić mi wsparcie finansowe - to poniższa zrzutka daje taką możliwość. Za każdą wpłatę - serdecznie dziękuję :)
Źródło:
https://www.eca.europa.eu/ECAPublications/RV-2025-02/RV-2025-02_PL.pdf