Migracja zastępcza
Teoretyczna analiza wyzwań demograficznych czy zalecenie polityczne?
W marcu 2000 roku Departament Ludności ONZ opublikował dokument zatytułowany „Migracja zastępcza: Czy to rozwiązanie dla malejących i starzejących się populacji?".
Raport analizuje koncepcję zastępczej migracji (replacement migration) jako potencjalnego rozwiązania problemów demograficznych dla krajów zmagających się z malejącą i starzejącą się populacją. Dokument bada, ile imigrantów musiałoby zostać przyjętych, aby zapobiec spadkowi liczby ludności, zmniejszeniu populacji w wieku produkcyjnym (15-64 lata) oraz spadkowi wskaźnika wsparcia potencjalnego (PSR) – czyli liczby osób w wieku produkcyjnym przypadających na jedną osobę w wieku emerytalnym.
Raport przewidywał, że do 2050 r. wiele krajów doświadczy znacznego spadku liczby ludności i wzrostu mediany wieku, co doprowadzi do starzenia się populacji i zmniejszenia liczby młodych pracowników, którzy mogą ich wspierać. Dla przykładu, raport przewidywał, że Włochy stracą 28% swojej populacji do 2050 r. w średnim wariancie prognozy bez migracji. ONZ skupiło się w analizie na ośmiu krajach (Francja, Niemcy, Włochy, Japonia, Korea Południowa, Rosja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone) i dwóch regionach (Europa i Unia Europejska)
Dokument analizował pięć scenariuszy migracyjnych: scenariusz 1 zakłada kontynuację migracji na poziomie historycznym (uwzględniając średnie prognozy migracyjne z oficjalnych projekcji populacyjnych ONZ z 1998 r.), scenariusz 2 zakłada całkowite wstrzymanie migracji po 1995 roku, scenariusz 3 to migracja wymagana do utrzymania całkowitej liczby ludności na poziomie maksymalnym, który dany kraj może osiągnąć bez migracji (np. jeśli populacja Niemiec w 2025 roku osiągnęłaby maksimum 83 mln, a później zaczęłaby spadać do 70 mln w 2050 r., to celem Scenariusza 3 byłoby utrzymanie tej liczby na poziomie 83 mln aż do 2050 roku), scenariusz 4 wylicza minimalną liczbę migrantów potrzebną do utrzymania liczby ludności w wieku produkcyjnym (15-64 lata) na poziomie maksymalnym, jaki osiągnąłby dany kraj bez migracji, zaś scenariusz 5 to migracja wymagana do utrzymania stosunku osób w wieku produkcyjnym do osób w wieku emerytalnym. Ten najbardziej ekstremalny, wymagający ogromnej liczby migrantów scenariusz wylicza liczbę migrantów potrzebną do utrzymania stosunku osób w wieku produkcyjnym (15-64 lata) do seniorów (65+) na poziomie z 1995 roku.
Realizacja scenariusza 5 dla Unii Europejskiej oznaczałoby uruchomienie masowej, bezprecedensowej w skali migracji, której celem miałoby być utrzymanie równowagi demograficznej ale w efekcie doprowadziłaby to do wyzwań społecznych, politycznych i gospodarczych na niespotykana skalę. Scenariusz 5 zakłada utrzymanie stosunku liczby ludności w wieku produkcyjnym (15-64 lata) do liczby osób starszych (65+) na poziomie z 1995 roku, który wynosił 4,3 osoby w wieku produkcyjnym na jedną osobę w wieku emerytalnym. Liczba imigrantów potrzebna do realizacji scenariusza w latach 1995 – 2050 to 700 milionów ludzi, przy średniej rocznej migracji na poziomie 12,7 miliona migrantów. Populacja Unii Europejskiej w 2050 roku osiągnęłaby poziom 1,2 miliarda obywateli, a odsetek migrantów i ich potomków wyniósłby 75%. Scenariusz ten oznaczałby największą transformację demograficzną w historii Europy, wywierając presję na infrastrukturę i zasoby – tak duży wzrost liczby ludności w tak krótkim czasie zwiększyłby zapotrzebowanie na mieszkania, transport, wodę i energię, duże miasta w krajach UE musiałyby podwoić lub potroić swoją infrastrukturę, by pomieścić nowych mieszkańców. W wielu krajach Europy Zachodniej ludność rdzennie europejska stałaby się mniejszością. Tak szybka zmiana demograficzna mogłaby wywołać napięcia polityczne i kulturowe, prowadząc do radykalizacji postaw, zarówno na rzecz, jak i przeciwko migracji, wywołując konflikty społeczne i polityczne.
Wydaje się, że nie jest tak, jak pokazują to niektóre posty na X czasami, które przedstawiają ten raport jako dowód na celową realizacji strategii „zastępowania społeczeństw”. Dokument ONZ „Migracja zastępcza” jest bardziej akademicki niż nakazowy, służy bardziej jako teoretyczna analiza wyzwań demograficznych niż zalecenie polityczne. Podkreśla on ogromną skalę imigracji wymaganą w określonych warunkach demograficznych, prowadząc do debat na temat wykonalności, celowości i implikacji takiej polityki. Czy jednak opublikowany w 2000 roku raport, jego prognozy i analizy nie mają znaczenia w debacie o polityce migracyjnej, zwłaszcza w kontekście starzejącego się społeczeństwa w Europie, polityki migracyjnej UE oraz wpływu migracji na gospodarki rozwinięte? Scenariusz 5 jest skrajnie nierealistyczny, nawet najbardziej sprzyjające imigrantom państwa UE nigdy nie zbliżyła się do takich poziomów migracji, nawet w czasie kryzysu migracyjnego 2015-2016, napływ uchodźców wynosił około 1-2 miliony rocznie, czyli 8-16% wymaganej liczby w scenariusza 5. Ale nawet przy tak „niskim” poziomie migracji możemy zaobserwować olbrzymie problemy społeczne w krajach Europy Zachodniej, wynikające z niechęci migrantów do asymilacji, wrogości do gospodarzy, segregacji etnicznej, gdzie grupy imigrantów koncentrują się w określonych dzielnicach tworząc getta, czy znacznie większymi wskaźnikami przestępczości wśród ludności napływowej.
Obecnie w Polsce trwa realizacja projektu utworzenia 49 Centrów Integracji Cudzoziemców (CIC), mających na celu wspieranie integracji imigrantów w społeczeństwie. Projekt ten jest kontynuacją inicjatywy rozpoczętej w 2021 roku przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej pod kierownictwem Marleny Maląg, łączny koszt tego przedsięwzięcia szacowany jest na około 374,8 miliona złotych. Pierwsze pilotażowe centra powstały w takich miastach jak Kalisz, Poznań, Konin, Piła, Leszno i Opole. CIC mają na celu dostarczanie cudzoziemcom usług takich jak nauka języka polskiego, wsparcie w legalizacji pobytu, pomoc psychologiczna oraz doradztwo zawodowe.
Poza CIC, istnieją także Strzeżone Ośrodki dla Cudzoziemców zarządzane przez Straż Graniczną, przeznaczone dla imigrantów oczekujących na decyzję deportacyjną lub mających nieuregulowany status pobytu. Jednym z takich miejsc jest Strzeżony Ośrodek dla Cudzoziemców w Lesznowoli. Ośrodek oferuje różnorodne udogodnienia mające na celu zapewnienie odpowiednich warunków bytowych oraz wsparcia dla przebywających tam cudzoziemców - w nowo oddanym budynku rodzinnym znajdują się 44 pomieszczenia mieszkalne, sale modlitw oraz dwa pomieszczenia ekumeniczne, blok medyczny z gabinetami dentystycznym, ginekologicznym i internistycznym, kuchnie, pomieszczenia szkolne i przedszkolne, sala widowiskowa, biblioteka, sala fitness, wielofunkcyjne boisko sportowe, siłownia zewnętrzna, place zabaw dla dzieci oraz dwie kabiny dla osób palących papierosy. Cudzoziemcy przebywający w ośrodku mają zapewnioną specjalistyczną opiekę psychologiczną oraz lekarską. Posiłki serwowane w stołówce są przygotowywane z uwzględnieniem wymogów kulturowych i religijnych mieszkańców.
Tego typu ośrodki w raz z ich infrastrukturą kontrastują nieco z innymi rządowymi przedsięwzięciami. 3 lutego wiceprezes Rady Ministrów, minister obrony narodowej Kosiniak – Kamysz, uczestniczył w otwarciu przedszkola kontenerowego wybudowanego w Stroniu Śląskim przez żołnierzy w ramach operacji FENIKS. „Jesteśmy z was bardzo dumni i bardzo chcemy podziękować wszystkim tym, którzy się w ten proces zaangażowali. To jest wielki wysiłek postawić w ciągu trzech miesięcy przedszkole kontenerowe, modułowe, które niczym się tak naprawdę nie różni od budynków, które byśmy budowali czasem przez wiele lat” - mówił wicepremier W. Kosiniak – Kamysz podczas spotkania z żołnierzami i mieszkańcami Stronia Śląskiego. Duma.
"Panie Mariuszu - jak można Pana wesprzeć?" - zadał mi pytanie jeden z moich subskrybentów. Blog na Substacku jest to hobby czasochłonne, ale nie planowałem tej działalności, jako źródła dodatkowego dochodu (do tej pory mam jednego płatnego subskrybenta ochotnika). Ale jeśli ktokolwiek uważa, że warto udzielić mi wsparcie finansowe - to poniższa zrzutka daje taką możliwość. Za każdą wpłatę - serdecznie dziękuję :)
Źródła: